Paça Uzatmanın Hükmü.?

Paça Uzatmanın Hükmü

Hamd Allah'adır. Selat ve selam Muhammed (asv) ve ehline dir.

Alimler bu konuda iki görüşe ayrıldılar.

Birinci görüş; Gerek kibirle giyilen, gerek kibirsiz giyilen isbalin (paçaları uzatanın) haram saymışlardır. (Yani ister kibirle giysin, ister kibirsiz giysin bu kişi haram düşer.) Bu görüşte olan İmamlar;

1-) İmam ahmed'ten rivayet edilmiştir (El İnsaf; c; 3 s; 253) 2-) İbn Arabi 3-) İmam Zehebi (Siyeri ala nubella c;3 s; 234) 4-) İbn Hacer El askalani (El feth c; 10 s; 263'te diyor ki, Ayet ve hadisler gösteriyor ki, kibirle beraber paçayı uzatmak büyük günahtır, kibir olmadan uzatmak ise haramdır.) 5-) Hanifilerden İmam Kuduri'de yine bu görüştedir.

Delilleri;

1-) Toputan aşağıya uzamış olan isbal (elbise) ateştedir. (Buhara 5780)

2-) Müslümanın ilzarı adelesine kadardır, yada bacağının yarısıdır. Sonra (kaval) kemiğine kadardır. Topuğun altındaki izarda cehennem ateşindedir. (Nesai 5331)

3-) Müslümanın izarı bacağının yarısıdır. Ona hiçbir sorumluluk ve mesuliyet yoktur. Bundan daha aşağısı ise ateştedir. Kim kibirle şımarıklıkla kemiğin (Ayak bileği) altına kadar izarı salarsa Allah kıyamet günü ona bakmaz. (İmam Malik muvatta ve ebu davud)

4-) Peygamber dediki, İzar bacağın yarısına kadardır, bu insanlara zor geldi yada dedi kemiğe kadardır ordan aşağısında hayır yoktur dedi. (Ahmed müsned)

5-) İbn Ömer dediki, peygamberin yanına girdim, izarıma baktı, bu nedir dedi, ve sonra eğer sen abdullah san (allahın kuluysan) kaldır o izarını (Bacağının yarısına.) İbn Ömer dediki peygamber (asv) bana bunu haber verdikten sonra ben ölene kadar aşağıya indirmedim. (Ahmed müsned)

6-) Üç kişi vardır, Allah kıyamet günü onlarla konuşmaz. Allah onları tezkiye etmez, temize çıkarmaz onlar için elem verici bir azap vardır. 1 İsbalini uzatan, 2 Laf taşıyan, 3 yalan yeminle malını satan kişi. (Müslim ve ebu davud.)

7-) Peygamber (asv) Amr'ı gördü ve sağ elinin dört parmağını Amr'ın dizinin altına koydu dediki bu izarın yeridir. sonra elini kaldırdı ve yine dört parmağını o dört parmağın altına koydu ve burasıda izarın yeridir, sonra yine kaldırıp o ikincinin altına koydu dediki bu izarın yeridir ya amr. (Ahmed müsned)

8-)Peygamber (asv) dediki, Seni izarını sakındırmaktan sakındırırım çünkü o kibirdendir, kibirliyi ise Allah sevmez. (Elbani)

Bu hadisler birinci görüşü tercih eden Alimlerin delilleridir. Hadislerin zahiri açıktır. Tüm bunlar gösteriyor ki, izarı uzatmak şiddetli bir şekilde yasaktır. Bu alimler kibirlede olsa, kibirsizde olsa izahırı uzatmayı haram saymışlardır. Bu grub bu hadisleri bazı usul kaidelerine binaen bu hükme varmışlar.

Kaide 1-) Hükmün sebebinde ihtilaf olduğu vakit mukayyed bırakılır mutlaka dönülür. Yani bunlar (hadisler) hepsi mutlak emirler, bu mutlak emri kibirle mukayyed kılmamız için belirli hükmün sebebi illet değildir. demişler.

Yani bunu uzatmak mı kibir, yoksa kibirle uzatmak mı haram? Burada hükmün illetinde ihtilaf vardır. Hükmün illetinde ihtilaf olunca mukayyed kılınmaz mutlaka dönülür. Uzatmak kibrin göstergesidir, bir adam kibirle giymesede kibirli giyenler gibi olmuştur. Demişlerdir.

Ayrıcı bu grup alimin delil olarak aldığı başka bir hadis Ebu bekir (rd) hadisidir; Ebu bekir efendimize (asv) soruyor, Ya rasulullah bazen elbisem düşüyor bunun hükmü nedir? Rasulullah (asv) diyor ki “sen bunu kibirden dolayı yapmıyorsun.” Birinci görüşe giden alimler bu hadisi tev'il etmişler. Dediler ki; “Aslında Ebu bekirin elbisesi kısaydı ama arkaya düşmesinden dolayı uzuyordu zaten gelip sormasının sebebide bu yasaklardı.”

Aynı şekilde Peygamberin eşi bir hadis naklediyor, Ümmü Seleme “Allah ona bakmaz hadisini duyunca” kadınlar ne yapsın ya Rasulullah diyince Peygamber (asv) izahını yapıyor ve kadınların kaldırmamaları gerektiğini anlatıyor. Bu grup alim bunu delil alarak dediler ki; “Eğer kibir illet olsaydı Peygamber derdi ki, siz kibirsiz uzatın. O yüzden bu hadiste bizim görüşümüzün doğru olduğunun delilidir.

Yine aynı şekilde Ömer İbn Hattab ölümü sırasında oğluna diyor ki, Ey çoçuk, izarını kaldır çünkü bu daha takvadır.

Birinci grup bu nassları delil alarak ister kibirle uzatsın, ister kibirsiz uzatsın nihai olarak haram demişlerdir.

İkinci grub Alimler Kimlerdir?

1-) Hanifilerin cumhuru; Kibirle uzatılmazsa haram değildir demişler. Hanifi alimleri şunu rivayet ettiler, Birgün Ebu hanifenin elbisesinin uzadığını görünce biri diyor ki; “Biz bundan nehyedilmedik mi”? Ebu hanife ise; biz bundan nehyedilmedik çünkü nehyedilenler kibirlilerdir. dedi (El Muhib)

2-) Malikilerin cumhuru; Aynı şekilde paça kibirle uzatılmazsa haram değildir. demişler. el Munteka adlı kaynak kitaplarında şöyle deniyor; Eğer paçasını uzatan kişi kibirle bunu yapmıyorsa bu haram değildir. Burada nehyedilen kısım bunu kibirle uzatmaktır. Kibirle uzatan cehennem vadi ulaşır.

3-) Şafiilerin cumhuru; Yine aynı şekilde illet kibirdir. İllet yoksa hükümde yoktur demişler. Şerhu müslim'de İmam nevevinin sözüdür; Müstehap olan, bacağın yarısıdır. aşağıya kadar uzatmak caizdir. Hadislerin cümlesinden anlaşılan şudur ki, insanın bunu kibirle yapmasıdır. (Revdatul talibin ve minhacta nakledilmiştir.)

4-) Hanbellilerde illeti kibire bağlamıştır; muğninin yazarı İbn Kudame el hanbelli dedi ki; Elbisenin, şalvarın, sarığın aşağıya topuklarına kadar uzatmasında ki illet kibirdir. Kibirle uzatılırsa haramdır. (Şerhu kebir, El muğni)

5-) Muhakkik ulemadan İmam İbn Teymiyyede bu görüşü tercih etmiştir; Kibirle uzatlırsa haramdır. Demiştir. (Şerhul Umde)

6-) İmam Emir el San'ani de bu konuda bu görüşü tercih etmiştir. Yine İmam şevkani bu görüşü tercih etmiştir.

Öncelikle cevapları şudur; Bu delil alınan bütün hadisler umum ifade eder. Nasslar cem edildiği zaman Rasulullah'ın bunu kibirle uzatanlar için söylediği görülecektir. Bizim bu görüşümüzü destekleyen bir çok nas bulunmaktadır.

Delilleri;

1-) Biz peygamberin yanındaydık güneş tutuldu, peygamberin elbisesi uzundu ve o şekilde mescide geldi 2 rek'at namaz kıldırdı cemaate. Namazdan sonra güneş açılınca Peygamber dedi ki; Güneş ve ay tutulması Allah'ın ayetlerindenden iki ayettir. Ondan birşey gördüğünüz zaman Allah onu açana kadar Allahâ dua edin. (Buhari 5456)

Bu hadisi delil alarak; Eğer mücerred olarak haram olsaydı Peygamber böyle birşey yapmazdı demişlerdir. Biz bu nasları cem ettiğimiz zaman anlaşılan şudur ki, kibirle uzatmak haramdır.

2-) İbn Ömerden gelen bir hadiste; Gerek isbal gerek izar, gömlek, sarık kibirle kişi uzatırsa kıyamet günü Allah ona bakmaz. (Ebu davud, İbn Mace, Nesai)

Bunu delil alarak dediler ki; Bizim görüşümüzü destekleyen açık başka bir nasta budur.

3-) Yine ibn ömerden naklen; Kibirle elbisesini uzatana kıyamet günü Allah bakmaz.

4-) Ebu hureyreden naklen; Kibirle elbisesini uzatana kıyamet günü Allah bakmaz. (Buhari müslim)

5-) Yine İbn mes'ud hadisini delil getirmişler; Her kim namazında kibirle paçasını uzatarak namaz kılarsa o namazda artık helal haram önemli değildir.(Yani Allah o namazı kabul etmez.) (Merfu olarak Ebu Davud)

Bu ve buna benze bütün hadisleri delil olarak getirerek ; Kişi kibirle uzatırsa haramdır. Ancak kibirle uzatmazsa haram değildir,Hüküm illeti ile beraberdir. Burada ki illet kibirdir. Kibir yoksa hükümde yoktur.

Sonuç itibariyle çok ciddi bir ihtilaf söz konusu ve iki tarafında kuvvetli delilleri var. Burada öncelikle dikkat edilmesi gereken şöyle bir nokta vardır; Türkiyede ki yanlış anlaşılan bir problem vardır; Biz insanlara mukallid oluyorlar diye dedik ki, oturun hadis okuyun. Ama hadis okuyun derken, insanlara muçtehidlik yapıp içtihad edip kendi kafanızın anladığı sonuçları çıkarmayın. İlim taleb eden her müslüman bu geçerlidir. Eğer bir hadis işitirsek onu "Bilmiyorsanız zikir ehline sorun"ayeti gereği onu ilim ehline sormamız gerekir. Allah isabet eden tarafa muhakkak ecrini verecektir.Müslüman müşriklere muhalefet babından, birinci görüş alimlerin sözlerini daha muteber kabul edilmesi daha evladır. Çünkü yapılmayan bir sünneti ihya etmek elbette daha iyidir.

Ebu Ubeyde; Paça uzatmanın Hükmü ses kaydı Özeti.